Chirurgische Benadering Van (Mono) Arthritis Bij Kalveren

Infectie van één enkel gewricht of monoarthritis wordt gezien bij alle leeftijdscategorieën van runderen. Bacteriën kunnen op verschillende manieren een gewricht binnendringen: een penetrerende verwonding van het gewricht, uitbreiding van een necrotiserende infectie, of kolonisatie via hematogene wijze vanuit een infectiehaard (navelinfectie, pneumonie).

Kiemen die frequent aangetroffen worden als oorzaak van infectieuze arthritis zijn Arcanobacterium pyogenes (trauma) en Escherichia coli (hematogeen). Haemophilus en mycoplasma species worden meer aangetroffen in gevallen van polyarthritis.

Een acute infectie blijft beperkt tot het synoviaal vlies waardoor het gewrichtsvocht een andere samenstelling krijgt. Door een toename van het aantal leukocyten (vnl. neutrofielen), een toename van het eiwitgehalte en de vorming van (min of meer grote) fibrinevlokken wordt het gewrichtsvocht troebel. Bacteriën zijn in staat om rechtstreeks schade toe te brengen aan het kraakbeen en het gewrichtskapsel, maar de grootste negatieve impact ontstaat door de afweerreactie die hun aanwezigheid in het gewricht zal uitlokken. Enzymen geproduceerd door neutrofielen, alsook de vrije radicalen die ze vrijstellen en die tevens ontstaan uit beschadigd weefsel hebben een nefast effect op de integriteit van de gewrichtsomgeving. Het kraakbeen wordt zwakker en verliest zijn veerkrachtige eigenschappen waardoor normale steunname reeds aanleiding geeft tot beschadiging. De aanwezigheid van fibrine belemmert het doordringen van systemisch toegediende antibiotica. Progressieve degeneratie van kraakbeen leidt tot uitbreiding van de infectie naar de onderliggende beenstructuren met osteomyelitis tot gevolg. Er bestaat ook gevaar voor septicemie en pyemie, vooral bij zeer virulente bacteriën of een geringe algemene weerstand van het dier. De infectie kan ook de omgekeerde richting volgen waarbij primair het subchondrale botweefsel aangetast wordt en de infectie door het kraakbeen breekt om in het gewricht terecht te komen.

Het onderzoek van het kalf met monoarthritis richt zich in de eerste plaats op de navel en het verifiëren dat slechts één gewricht betrokken is. In afwezigheid van enige infectieproblemen van de navel dient bijzondere aandacht besteed te worden aan andere infectiebronnen zoals enteritis, pneumonie, septicaemie en een onvoldoende immuunstatus. Indien deze zaken ongediagnosticeerd blijven kan geen gunstige prognose verwacht worden na behandeling van het arthritisprobleem.

Diagnostische stappen zijn palpatie, bloedonderzoek (totaal eiwit, immunoglobulines, bacteriologische cultuur), gewrichtspunctie (macroscopie, cytologie, bacteriologische cultuur), radiografie en echografie.

Gewrichtsinfecties die in een vroeg stadium opgemerkt worden (= binnen de 5 dagen na ontstaan) en waarbij het gewrichtsvocht nog vrij vloeibaar is kunnen conservatief behandeld worden. Bij punctie van het gewricht wordt troebel vocht bekomen dat geen fibrinevlokken bevat. Infectie is officieel aangetoond indien meer dan 30.000 WBC/mm3 geteld worden (aandeel neutrofielen > 90%) en het eiwitgehalte stijgt boven 4 g/dl.

Aangezien meestal niet exact geweten is welke kiem betrokken is in het ontstekingsproces, is het veiliger een breedspectrum antibioticum te gebruiken. De meeste systemisch toegediende antibiotica kennen een voldoende diffusie naar het gewricht toe (trimethoprim-sulfonamide, penicilline, oxytetracycline). Oraal toegediende antibiotica hebben dit echter niet altijd waardoor deze wijze van behandeling niet de voorkeur geniet! Wanneer de navel niet betrokken is in het ontstekingsproces en kiemisolatie negatief blijft, wordt de antibioticumkeuze best afgestemd op een mogelijke Mycoplasma-infectie (macroliden > fluoroquinolones > florfenicol). Elke antibioticumbehandeling wordt bij voorkeur volgehouden tot 2 - 3 weken na klinische verbetering van de patiënt om zeker te zijn dat het ontstekingsproces volledig onderdrukt werd.

Het intra-articulair inspuiten van een corticosteroïd is een praktijk die vaak in acute gevallen uitgevoerd wordt in combinatie met een antibioticumbehandeling. In echt acute stadia van infectie kan dit een gunstig resultaat opleveren. Sowieso zal een dergelijke inspuiting in de meeste gevallen een spectaculaire beterschap van de symptomen opleveren. Het stopt tijdelijk de inflammatoire reactie waardoor gedurende enkele dagen geen verdere schade ontstaat en toegediende antibiotica alle kiemen kunnen afdoden. Indien zich echter reeds fibrine in het gewricht gevormd heeft zullen kiemen onbereikbaar blijven voor de ingespoten medicatie waardoor de infectie na enkele dagen versterkt heropflakkert en niet meer onder controle te brengen is. Het lokaal gebruik van cortico’s in dergelijke ‘chronischer’ gevallen (enkele dagen tot 1 week bestaande) wordt daarom best vermeden. 

[...]