Gedragsproblemen van de oudere kat

In de literatuur wordt aangehouden dat een kat van 8 jaar de middelbare leeftijd heeft bereikt; een kat ouder dan 12 is echt een senior. Bij een deel van deze oudere katten zal het gedrag gaan veranderen, iets wat door een eigenaar vaak wordt afgedaan als ‘ja, hij wordt nou eenmaal een dagje ouder’. Maar ouderdom is geen ziekte; veranderd gedrag vereist verder onderzoek naar eventuele lichamelijke oorzaken hiervoor, of het ontwikkelen van een vorm van dementie. Het is dus heel belangrijk dat de katteneigenaar specifiek gevraagd wordt naar het (veranderen van) gedrag van zijn kat. Bovendien ligt er een taak in de dierenartspraktijk om deze katten regelmatig te onderzoeken en de eigenaren van tips voor thuis te voorzien.

Meest voorkomende gedragsveranderingen bij senioren

Bij oude katten wordt melding gemaakt van een toename van de volgende probleemgedragingen:
 

Medische oorzaak voor probleemgedrag?

Alle genoemde gedragsveranderingen kunnen (ook) veroorzaakt worden door een medisch probleem. Zo wordt pijn bij katten zwaar onder-gediagnostiseerd. Op zich niet verwonderlijk omdat katten pijn heel goed weten te verbloemen, zowel in de dierenartspraktijk (adrenaline) als thuis. Extra belangrijk dus dat de klant leert waarop hij moet letten, om vervolgens met een verdenking van pijn een afspraak te maken, waarbij een filmpje van het afwijkende gedrag zeer wenselijk is.

Zo kunnen artrose in gewrichten, verminderde spiermassa en verslappende banden ervoor zorgen dat een kat minder graag en hoog springt, trappen vermijdt, ongecoördineerder wordt. Simpele trapjes of tussensprongetjes zijn soms al voldoende. De kat kan zich ook slechter wassen, waardoor de vacht smoezelig wordt (ddx pijn in bek) en er klitten ontstaan op de lastig te bereiken plekken.

Ook kan de oudere kat onzindelijk worden. Hij gaat mogelijk minder graag naar buiten (pijn en/of onzeker) en is misschien geen kattenbak gewend. Stramme katten kunnen trouwens ook de kattenbak gaan mijden, omdat de bak een te hoge instap heeft nu en/ of de zijn rug niet goed kan bollen (door de pijn, in een te kleine bak met een deksel). Of mogelijk zijn er simpelweg te weinig schone bakken die gemakkelijk toegankelijk zijn (bijv. hoog/boven staan vanwege kinderen/honden). Zeker als de kat ook nog eens meer drinkt (PUPD, bijv, door nierafwijking) dan kunnen onzindelijkheid (urine, ontlasting) en/of obstipatie het gevolg zijn.

Maar ook pijn in de bek komt vaker voor bij senioren, door een slecht gebit, gingivitis, of zweertjes in bek (en maag) door nierproblemen. Minder makkelijk eten kan tot afvallen leiden, waardoor het oude dier sneller achteruit gaat. Een eigenaar zou het eten dus dagelijks moeten observeren om te bemerken of de kat wel hongerig is, maar snel stopt met eten (en of het hierbij nog uitmaakt of hij brokjes of zacht voer eet), of dat hij minder eetlust heeft (wat goed bij een nierfalen kan passen). En drinkt hij nog wel gemakkelijk, of is hij zelfs vaker/meer gaan drinken dan vroeger?

Een kat die een (extreem) goede eetlust heeft en desondanks afvalt, zal getest moeten worden op een hyperthyreoïdie. Deze versnelde schildklierwerking leidt ook vaak tot een kat die veel onrustiger is en soms zelfs agressief gedrag vertoont, terwijl hij dat voorheen niet deed. Maar onrust en agressie, kunnen ook voortkomen uit een verminderde zintuigfunctie (minder zien en horen, waardoor schrikachtig), of dementie (waarbij ook desoriëntatie en verandering in sociale interacties gezien worden). Constant hard miauwen vergt dus verder onderzoek en begeleiding van de eigenaar. Slaaptekort maakt kat en baas immers prikkelbaarder.

[...]