Hoe houd ik rekening met stralingsveiligheid?

In Nederland staat in bijna 90% van de gezelschapsdierenpraktijken een röntgentoestel. De dierenarts is verantwoordelijk voor het veilig uitvoeren van het röntgenonderzoek, maar vaak zijn het de assistenten die de foto’s maken. De dierenarts dient ervoor te zor- gen dat “degene die een handeling verricht, en degene die daaraan leiding geeft of daarop toezicht houdt” zowel schriftelijk als mondeling wordt geïnformeerd over de risico’s die verbonden zijn aan het werken met ioniserende straling (artikel 15, Besluit Stralingsbescherming) en dat vrouwen die ten gevolge van een handeling kunnen worden blootgesteld aan ioniserende straling voor aanvang van het verrichten van han- delingen zijn geïnformeerd over de noodzaak om een zwangerschap in een vroeg sta- dium te melden en over de risico’s van blootstelling aan ioniserende straling voor het ongeboren kind (artikel 16).
De dierenarts dient “doelmatige persoonlijke beschermingsmiddelen” ter beschikking te stellen aan personen die tijdens een “veterinair diagnostische verrichting met ioniser- ende straling” aanwezig moeten zijn (artikel 19 lid 2). Dat betekent dus dat er voor álle aanwezigen in de röntgenkamer een loodschort en loodkraag moet zijn. Dat betreft zowel de medewerkers als een eventueel aanwezige eigenaar of begeleider. Voor degenen die het dier vasthouden moeten loodhandschoenen beschikbaar zijn. Aan blootgestelde werknemers stelt de dierenarts bovendien een persoonlijke dosismeter ter beschikking. Voor dierenartsenpraktijken komen de dosimeters van NRG (Nuclear Research & Consultancy Group) in Arnhem het meest in aanmerking, vanwege hun ervaring met dosimetrie in de diergeneeskunde.
Voor werknemers geldt dezelfde dosislimiet als voor leden van de bevolking binnen de locatie (artikel 76). Wanneer er een kans is dat een werknemer een hogere e ectieve dosis dan 1 mSv per jaar oploopt wordt hij/zij beschouwd als blootgestelde werknemer en gelden hogere limieten. Werknemers die jonger zijn dan 18 jaar mogen geen werk krijgen toegewezen of verrichten waardoor zij als blootgestelde werknemer worden aangemerkt (artikel 78). Voor zogenaamde A-werknemers geldt een e ectieve dosis- limiet van 20 mSv in een kalenderjaar. Voor B-werknemers en voor stagiaires/leerlingen die tussen de 16 en 18 jaar zijn geldt een e ectieve dosislimiet van 6 mSv in een kalenderjaar. Voor zwangere werknemers geldt dat vanaf het moment van melding van de zwangerschap aan de ondernemer de equivalente dosis voor het ongeboren kind zo laag is als redelijkerwijs mogelijk is en in elk geval tijdens de resterende duur van de zwangerschap lager dan 1 mSv (artikel 80).
In de röntgenkamer moet het aantal aanwezigen zoveel mogelijk worden beperkt. Iedere aanwezige draagt een loodschort en loodkraag. Werknemers hebben een dosis- meter op naam. Degenen die het dier positioneren dragen loodhandschoenen van ten minste 0,5 mm loodequivalent. Houd de loodhandschoen nooit in de directe bundel! Probeer zoveel mogelijk afstand te houden van het te fotograferen object. Voor alle handelingen geldt het ALARA-principe (As Low As Reasonable Achievable). Dit moet worden bereikt door “rechtvaardiging” (de voordelen van de betrokken handeling moet duidelijk opwegen tegen de gezondheidsschade die erdoor kan worden toegebracht), en “optimalisatie” en “dosisbeperking”, waardoor het stralingsrisico zo laag als redelijker- wijs mogelijk moet worden gehouden.